Przedstawiamy postulaty i rekomendacje zebrane podczas spotkań z cyklu: Małe Muzea. Federacja, czyli diagnozy, debaty, warsztaty i dyskusje środowisk muzealniczych i kolekcjonerskich prowadzonych w kilkudziesięciu miejscach w Polsce od 2022 roku.

Spotkania realizowaliśmy w formie badań bezpośrednich i online, warsztatowych działań digitalizacyjnych (pilotażowa Akcja – digitalizacja), spotkań animacyjnych (wędrowne wystawy i animacje muzealnicze) oraz serii seminariów (w 2022 – Nowa Sól, Skępe, Włocławek, w 2023 – Kowal, Szczecin, Wrocław, Ostróda, Kłodzko)

Zapraszamy do uważnej lektury i konsultacji podsumowań, zapraszamy do udzielenia rekomendacji, uwag, podpowiedzi, rozwiązań. Proponujemy równocześnie współpracę i zwracamy się z prośbą o wsparcie  w rozwiązywaniu problemów i tworzenia możliwości działania korzystnych dla całego środowiska muzealników prywatnych, kolekcjonerów, pasjonatów w Polsce, jak i społeczeństwa obywatelskiego.

Wszystkie wnioski, postulaty, rekomendacje zebraliśmy w zestawienie zatytułowane: Małe Muzea. Memorandum, które równolegle opracowywane jest w obszarach i w zakresie praw i przepisów dotyczących: działalności muzeów, działalności kulturalnej, działalności pożytku publicznego i wolontariatu, wraz z odniesieniem do przepisów o działalności gospodarczej oraz aktywności społecznych i wspólnotowych.

Zapraszamy do współpracy

Fundacja Ari Ari

MEMORANDUM „MAŁE MUZEA”

Postulujemy ułatwienia w działalności muzealniczej i kolekcjonerskiej – organizatorów i twórców prywatnych, społecznych, niepublicznych i nieformalnych muzeów, kolekcji, galerii, archiwów:

1. Nadanie muzeom prywatnym i społecznym statusu działalności pożytku publicznego.

* Wystarczające będzie uznanie ustalenia z 2007 r. Zalecenie CM/Rec(2007)14 Komitetu Ministrów dla państw członkowskich w sprawie statusu prawnego organizacji pozarządowych w Europie (Przyjęte przez Komitet Ministrów w dniu 10 października 2007 r. na 1006 posiedzeniu Zastępców Ministrów). Wówczas każda inicjatywa czy to formalna, czy nieformalna będzie miała możliwość działania i status jak organizacja pozarządowa.

2. Ulgi podatkowe – poprawa ustawy w kwestii opodatkowania zarówno muzeów prywatnych jak i państwowych.

* W przypadku muzeów ustawowych niepublicznych nie ma kwestii opodatkowania, ponieważ te muzea nie otrzymują NIP-ów, zatem nie funkcjonują w systemie podatkowym, ale z drugiej strony nie mogą generować przychodów.

3. Zwolnienie z obciążeń podatkowych (dochodowy podatek i od nieruchomości) dochód powinien być traktowany jak w stowarzyszeniach – na działalność statutową muzeum (jw. oraz w odniesieniu do podatku od nieruchomości jest „furtka” skorzystania z art. 7 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych).

4. Nadanie muzeom prywatnym i społecznym numeru NIP (Numer Identyfikacji Podatkowej).

5. Weryfikacja poprawności dokonania wpisu do rejestru REGON.

6. Objęcie zbiorów niepublicznych obowiązkiem wspierania przez instytucje i administracje samorządowe (powiatowe, gminne).

7. Stworzenie stanowiska koordynatora do spraw kultury społecznej, do którego zadań należałby komunikowanie między strukturami państwowymi, samorządowymi a społecznymi.

8. Objęcie instytucji finansowanych ze środków publicznych obowiązkiem wspierania muzeów oraz kolekcji prywatnych i społecznych (m.in. muzea państwowe, samorządowe, instytucje ochrony zabytków, instytucje kultury), jako formy wsparcia i ochrony działalności muzealniczych i kolekcjonerskich, zarazem materialnego i niematerialnego dziedzictwa kultury.

9. Wygospodarowanie w budżecie centralnym regionalnych, lokalnych specjalnych funduszy dla muzeów oraz kolekcji prywatnych i społecznych.

Wnosimy o podniesienie rangi i statusu społeczno-prawnego muzeów prywatnych i społecznych:

1. Zapobieganie wykluczeniu muzeów prywatnych i społecznych z lokalnej sfery publicznej. Stworzenie instytucji/stanowiska/ forum „do spraw” muzeów prywatnych i społecznych na poziomie administracji powiatowej lub gminnej.

2.  Ustanowienie aktywności prywatnych, społecznych, niepublicznych kolekcjonerów i muzealników statusem działalności kulturalnej, edukacyjnej, ochrony dziedzictwa kulturowego przez jednostki samorządów lokalnych.

3. Obligatoryjne zamieszczanie informacji o muzeach prywatnych i społecznych na stronach samorządowych, administracji lokalnej.

3.  Udostępnianie przestrzeni instytucji publicznych dla działań prywatnych, społecznych, niepublicznych działalności muzealniczych i kolekcjonerskich.

4. Włączenie muzeów prywatnych i społecznych w strategie rozwoju lokalnego, regionalnego, wojewódzkiego, ogólnopolskiego.

5. Edukacja administracji samorządowych (państwowych) w zakresie potencjału kulturotwórczego, edukacyjnego, ekonomicznego, turystycznego i społecznego muzeów prywatnych i społecznych.

6. Utworzenie stanowiska koordynatora do spraw dostępności na poziomie powiatowym lub gminnym, który mógłby służyć pomocą w kwestii udostępniania zbiorów osobom z niepełnosprawnościami.

Rekomendacje dla państwa (regulacyjne):

1. Uwzględnienie muzealnictwa społecznego w regulacjach znowelizowanych ustaw o muzeach oraz ochronie i opiece nad zabytkami, jak też w ustawach o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej oraz o pożytku publicznym i wolontariacie.

2. Aktywowanie i wdrożenie w życie horyzontalnej międzyresortowej Strategii Rozwoju Kapitału Społecznego z 2011 roku.

3. Zbudowanie i wdrożenie rządowego programu nawiązującego do programu z 1999 roku „Świadome kształtowanie krajobrazu i ochrona krajobrazu historycznego”.

Rekomendacje dla samorządów:

1. Planowa, strategiczna współpraca z organizatorami społecznych kolekcji jako twórcami przemysłów kreatywnych, służących rozwojowi lokalnych potencjałów społeczno-gospodarczych.

2. Uwzględnianie muzeów społecznych, kolekcjonerów i regionalistów jako partnerów w budowaniu strategii i programów rozwoju gminy.

3. Wspieranie przez JST (Jednostki Samorządu Terytorialnego), także finansowe, utrzymania i rozwoju muzeów społecznych.

4. Oddawanie regionalistom w zarząd/użyczenie (na koszt JST) obiektów gminnych do celów edukacyjno-ekspozycyjnych – w formule resursy lub UrbanLabu.

Rekomendacje dla muzeów społecznych, kolekcjonerów i miłośników dziedzictwa:

1.Wzmacnianie swojej pozycji w otoczeniu lokalnym poprzez wychodzenie z inicjatywami do społeczności lokalnych, poza ścisły krąg miłośników, budowanie strategii włączania się w życie społeczne mieszkańców i samorządu.

2. Wnioskowanie do organów uchwałodawczych i wykonawczych gminy o uwzględnianie aktywności muzeów społecznych, kolekcjonerów i regionalistów w budowaniu strategii rozwojowych.

3. Sieciowanie aktywności w swojej miejscowości i między miejscowościami, w których istnieją potencjały i potrzeby zajmowania się dziedzictwem, organizowanie wspólnych przedsięwzięć.

4. Nawiązywanie współpracy z partnerami zagranicznymi, w celu poszukiwania innowacyjnych formuł działania.

5. Przygotowanie wspólnego komunikatu do wszystkich szczebli JST (gminy, powiaty, urząd marszałkowski) przez muzea społeczne, NGO / organizacje pozarządowe, kolekcjonerów i regionalistów w pilnej sprawie organizacji konferencji regionalnej o roboczym tytule „Muzea społeczne motorem rozwoju regionalnego”.

MEDIA DLA DEMOKRACJI

Działamy dzięki dotacji otrzymanej z programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy finansowanego z Funduszy Norweskich!