W Toruniu istnieje ponad dwadzieścia prywatnych i społecznych muzeów. Zajmują się zbieraniem, ochroną i popularyzowaniem kulturowego dziedzictwa, szczególnie skupione na Toruniu i okolicach, (ale nie wyłącznie!). Muzea prywatne w Toruniu tworzą prawdziwe centra kultury i historii, równocześnie niezwykle atrakcyjne miejsca do zwiedzania, przeżyć, zdobywania wiedzy i umiejętności.
Wybrane muzea w Toruniu wyróżnia: narracyjna forma, budowanie wrażeń, nakierowanie na aktywizowanie widzów i zwiedzających, sięganie do animacji teatralnej, budowanie wspólnie z uczestnikami opowieści i przeżyć, jak i kolekcje w dużej części złożone z legend, bajek, baśni, przypowieści, opowiadań, czy miejskich mitów. Równocześnie odsłaniając jak fascynującym może być odkrywanie, poznawanie, utrwalenie i upowszechnienie wiedzy o Toruniu, jego mieszkańcach, kulturze, pamięci i sposobach jej podtrzymywania. Prezentowane muzea nie pozostają wyłącznie „skarbcami” czy kolekcjami przedmiotów. To przede wszystkim aktywne, pełne pasji i determinacji działania konkretnych ludzi, którzy zbierają, przechowują, utrwalają i przekazują małe i wielkie historie, kulturowe dziedzictwo, pamięć i system wartości.
Zapraszamy do spacerów trasą “Muzea i opowieści”, prowadzącą do dziewięciu niezwykłych, zaskakujących i energetycznych miejsc Torunia.
- Archiwum i Muzeum Pomorskie Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Polek
Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej
ul. Podmurna 93
Rok założenia: 1990 (2002 Muzeum i Archiwum)
Zwiedzanie: poniedziałek-czwartek: 9.00-14.00
Zwiedzanie online: www.zwiedzanie.zawacka.pl
„Obecnie w siedzibie Fundacji można zwiedzić wystawę: „Minęło sto lat… (1909 – 2009). Kilka obrazów z życia gen. Elżbiety Zawackiej „Zo”. Zobaczyć tam można około 30 paneli z blisko 100 zdjęciami z życia gen. Elżbiety Zawackiej. Eksponowane są również pamiątki po zmarłej w styczniu 2009 r. Generał (świadectwa, dyplomy, listy, notatki, medale, ordery – m.in. Virtuti Militari i Order Orła Białego). Wiernie też odtworzono pokój dzienny Elżbiety Zawackiej, wykorzystując oryginalne wyposażenie z mieszkania Pani Generał. Ekspozycję uświetniają kopie mundurów kobiecych z czasów II wojny światowej (które można przymierzyć), a od października 2009 r. także replika imitująca spadochron cichociemnych. Każdy, kto nie miał jeszcze okazji wejść i zwiedzić Fundacji, może to zrobić od teraz on-line – wirtualny spacer po Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej”. - Bunkier – Wisła
Bulwar Filadelfijski 10
Rok założenia: 2015
Zwiedzanie: czynne od kwietnia do października, poniedziałek- niedziela: 10:00 – 18:00
„Obserwowaliśmy turystów poszukujących coraz to intensywniejszych wrażeń i w 2015 roku otworzyliśmy drugą atrakcję w Toruniu: Bunkier – Wisła. Nie było łatwo okiełznać betonowe podziemia z czasów II Wojny Światowej. Okazało się, że najlepszym sposobem na ożywienie schronu jest symulacja nalotu bombowego”. - Dom Legend Toruńskich
ul. Szeroka 35.
Rok założenia: 2013
Zwiedzanie: poniedziałek- niedziela: 10:00 – 18:00
„Wszystko zaczyna się od idei i pasji. Dawno, dawno temu spojrzeliśmy na Toruń oczami człowieka przybywającego tu po raz pierwszy. Zobaczyliśmy imponujące średniowieczne budowle, wspaniałe dzieła sztuki, ślady bogatej historii. Dla nas to było bliskie, bo zakamarki zabytków znaliśmy od dziecka. Jako przewodnicy opowiadaliśmy o tych rzeczach turystom. Jednak opowieściom czegoś brakowało. No bo jak wyjaśnić, że dzwon porusza się nogami? Jak zaciekawić dzieci pracą flisaków? Jak sprawić by słuchacz uwierzył w królewską przygodę z nocnikiem? Zrozumieliśmy, że Toruń zasługuje na to, by jego dzieje ożywić. Dosłownie!”. - Muzeum Dom PRL-u w Toruniu
ul. Mostowa 13
Rok założenia: 2019
Zwiedzanie: poniedziałek – niedziela: 10.00 – 15.00
„Epoka PRL-u wciąż budzi sentyment wśród starszego pokolenia, a ciekawość u młodszego. W nowym toruńskim muzeum – Domu PRL-u, otworzonym 1 maja 2019 – można obejrzeć dokumenty, meble, sprzęty, ubrania oraz różne przedmioty użytku codziennego, z których korzystano w latach sześćdziesiątych, siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku. Muzeum składa się z pięciu pomieszczeń urządzonych podobnie do wielu mieszkań w tamtym okresie. Łazienka, kuchnia, salon i dwa pokoje kryją w sobie mnóstwo skarbów sprzed lat, takich jak balie, maszyny do pisania, mydła, aparaty telefoniczne, odzież, telewizory, meblościanki, meble, prasę, gramofon, płyty, pocztówki, radia, naczynia i wiele innych”. - Muzeum Rycerzy i Żołnierzyków w Toruniu
ul. Małe Garbary 19.
Rok założenia: 2021
Zwiedzanie: wtorek – piątek: 11:00 – 17:00, sobota – niedziela: 10:00 – 18:00
„O muzeum, czyli wielka historia w małej skali. Muzeum Rycerzy i Żołnierzyków znajduje się w kameralnych wnętrzach kamienicy przy ul. Małe Garbary 19 w Toruniu. Prowadzi je Fundacja „A to historia!ˮ, założona przez historyka Katarzynę Czarną i Karola Szaładzińskiego, który wiele lat pracował jako dziennikarz. Dom, w którym znajduje się muzeum, pochodzi z XV wieku, jednak swój obecny wygląd w stylu manieryzmu niderlandzkiego zyskał po przebudowie w XVII wieku. Na parterze i w piwnicy prezentowana jest kolekcja ponad 2 tysięcy figurek, pokazująca ubiór i oporządzenie polskich wojów, rycerzy i żołnierzy od czasów Mieszka I. To pierwsze takie muzeum i pierwsza tak duża wystawa stała poświęcona tzw. żołnierzykom i figurkom historycznym w Polsce”. - Muzeum Witraży “Nisza”
ul. Szewska 6
Rok założenia: 2016
Zwiedzanie: poniedziałek – sobota: 9.00 – 17.00
„Kameralne interaktywne muzeum witraży jest częścią działającej od wielu lat pracowni witraży. Organizowane każdego dnia od poniedziałku do soboty godzinne pokazy „Jak powstaje witraż”, są unikatową formą poznania świata kolorowych witraży, z których Toruń szeroko słynął od XIV wieku. Dawne witraże toruńskie, z których dziś zachowała się pewna liczba nie tylko w Toruniu, ale i w kilku muzeach na całym świecie, są świadectwem rozkwitu tej dziedziny sztuki w dawnym Toruniu. Tutaj poznamy historię oraz zapomniane techniki średniowiecznego warsztatu witrażowego”. - Muzeum Zabawek i Bajek
ul. Ducha Świętego 12
Rok założenia: 2021
Zwiedzanie: poniedziałek – niedziela: 10.00 – 17.00
„Nasze muzeum jest miejscem niezwykłym, w którym zatrzymały się najpiękniejsze i najszczęśliwsze chwile dzieciństwa wielu pokoleń. Mieści się w zabytkowym obiekcie z czasów Mikołaja Kopernika, ulokowanym tuż obok jego domu. Kolekcja składa się z około 1000 eksponatów pochodzących od połowy XIX w. do czasów tzw. PRL-u. Dzieci wprowadzane są w niezwykły dla nich świat z lat minionych, w którym poznają zabawy swoich rodziców, dziadków i pradziadków. Dorośli zaś udają się w podróż do swojego dzieciństwa i wspomnień. Zapraszamy na wyjątkowe zwiedzanie z opowieścią oraz, “dotykową demonstrację” niektórych zabytkowych eksponatów: przedwojenne lalki, wózki, bączki, zabawki z czasów PRL-u, nakręcane na kluczyk, kolejki elektryczne i inne ciekawostki. Prowadzimy również warsztaty tworzenia własnej zabawki dla dzieci i dorosłych: kolorowe bączki, pacynki, gadżety!”. - Niewidzialny Dom. Art Gallery Galeria Sztuki
ul. Strumykowa 5
Rok założenia: 2018
Zwiedzanie: styczeń – marzec oraz październik – grudzień (poniedziałek – czwartek oraz niedziela: 10:00 – 18:00; piątek – sobota: 10:00 – 20:00) kwiecień – wrzesień (poniedziałek – czwartek oraz niedziela: 10:00 – 20:00; piątek – sobota: 10:00 – 20:00)
„Jeśli dojdziesz do ładu z własnym wnętrzem, wówczas to, co zewnętrzne, samo się ułoży. Rzeczywistość pierwotna tkwi wewnątrz, a zewnętrzna jest wobec niej wtórna” (Eckhart Tolle). Niewidzialny Dom jest miejscem niezwykłym, otworzy Twój umysł, wzruszy Twoje serce, zaspokoi Twoją ciekawość. Niewidzialny Dom zajrzy do Twojego wnętrza i pokaże uczucia, o których wcześniej nie wiedziałeś. Odkryje przed Tobą nieznane, pomoże zrozumieć i zaakceptować. Niewidzialny Dom rozwinie Cię i staniesz się jeszcze lepszy. Nie wiemy, czy do nas wrócisz, ale czujemy, że na zawsze zostaniemy w Twoim sercu. Zabierzemy Cię w niezwykłą podróż do świata, który jest wokół Ciebie, ale którego nie widzisz. Nasi przewodnicy pokażą Tobie rzeczy i sytuacje, których nie zobaczysz, ale poczujesz, zrozumiesz i docenisz”. - Żywe Muzeum Piernika w Toruniu
ul. Rabiańska 9
Rok założenia: 2006
Zwiedzanie: poniedziałek- niedziela: 10:00 – 18:00 (17:00 ostatni pokaz)
„Toruńskie Żywe Muzeum Piernika to pierwsza tego typu interaktywna placówka w Europie. Istnieje od 2006 roku i mieści się w samym centrum miasta – przy ulicy Rabiańskiej 9 – 199 kroków od pomnika Kopernika. Przekroczenie bram muzeum gwarantuje dwie podróże w czasie:
Pierwsze piętro w magiczny sposób przenosi gości do średniowiecza, w którym – pod okiem Mistrza Piernikarskiego i uczonej Wiedźmy Korzennej – poznają wszelkie rytuały związane z wypiekiem piernika. Własnoręcznie przygotują ciasto, by później, przy użyciu drewnianych form, wypiec z niego toruńskie specjały. Drugie piętro Muzeum przedstawia manufakturę z początku XX wieku, którą zarządza rodzeństwo Rabiańskich. Goście zobaczą tam m.in. oryginalne niemieckie maszyny służące do wypieku piernika, zabytkowy piec, kolekcję woskowych form, a każdy chętny będzie mógł ozdobić piernik lukrem, biorąc udział w warsztatach dekorowania prowadzonych przez artystkę malarkę”.